Trời Sài Gòn sáng sớm, không khí mát mẻ hiếm hoi giữa mùa khô. Ông Tâm, một tỷ phú kín tiếng, bước vào quán cà phê nhỏ nằm khuất trong con hẻm quận 3. Quán không sang trọng, chỉ vài bộ bàn ghế gỗ cũ kỹ, nhưng lại có sức hút kỳ lạ với ông. Có lẽ vì sự giản dị, hay vì ly cà phê phin đậm đà mà ông không tìm thấy ở những nhà hàng năm sao. Hôm nay, ông mặc áo sơ mi trắng giản đơn, không ai nghĩ người đàn ông ngoài 50 này sở hữu khối tài sản hàng nghìn tỷ.
Ông Tâm có thói quen lạ: thử lòng người. Không phải vì ông nghi ngờ tất cả, mà vì ông tin rằng trong thế giới đầy toan tính, lòng trung thực là thứ quý giá nhất. Hôm nay, ông quyết định thử một lần nữa. Ông rút chiếc ví da đen, bên trong nhét đầy tiền mặt – khoảng 50 triệu đồng – và cố tình để quên trên bàn sau khi gọi một ly cà phê đen đá. Ông quan sát từ góc khuất, nơi ánh sáng mờ mờ từ cửa sổ hắt vào.
Người phục vụ là một cô gái trẻ, tên Mai, theo tấm bảng tên đính trên áo. Cô chừng 20 tuổi, dáng người nhỏ nhắn, khuôn mặt tươi tắn nhưng đôi mắt lộ chút mệt mỏi. Mai bưng cà phê ra, đặt trước chỗ ông Tâm vừa ngồi, rồi chợt khựng lại khi thấy chiếc ví. Cô nhìn quanh, không thấy khách đâu, chỉ có vài người đang lặng lẽ nhâm nhi cà phê ở góc xa. Mai nhíu mày, cầm ví lên, lật nhẹ xem bên trong. Ông Tâm nín thở, chờ đợi. Cô sẽ làm gì? Bỏ ví vào túi? Hay mang ra quầy?
Mai không làm cả hai. Cô đặt ví xuống bàn, lấy điện thoại ra, chụp ảnh chiếc ví từ vài góc, rồi cẩn thận để lại đúng vị trí ban đầu. Sau đó, cô chạy vào quầy, nói gì đó với người quản lý – một bà trung niên đang lau ly. Ông Tâm tò mò, đứng dậy, giả vờ quay lại lấy “ví quên”. Mai thấy ông, vội chạy ra:
Bác ơi, ví của bác đây! Cháu để nguyên vì không biết bác đi đâu. Cháu có chụp ảnh lại, phòng trường hợp bác nghi ngờ gì đó. Bác kiểm tra xem đủ không ạ?
Ông Tâm ngạc nhiên. Không phải vì hành động trung thực của Mai – điều ông đã thấy ở nhiều người – mà vì sự chu đáo của cô. Chụp ảnh ví? Ông chưa từng gặp ai làm vậy. Ông cười, kiểm tra ví qua loa, rồi gật đầu:
Đủ cả, cảm ơn cháu. Cháu làm tốt lắm.
Mai cười tươi, má lúm đồng tiền hiện rõ. Cô quay lại công việc, lau bàn, bưng cà phê, như thể việc vừa rồi chỉ là chuyện nhỏ. Nhưng ông Tâm không dừng lại ở đó. Ông muốn biết thêm về cô gái này. Ông gọi bà quản lý ra, hỏi nhỏ:
Cô bé kia làm ở đây lâu chưa? Tính tình thế nào?
Bà quản lý cười, kể rằng Mai mới làm được nửa năm, nhưng rất chăm chỉ và thật thà. “Nó nghèo, học hết lớp 12 thì nghỉ để đi làm phụ giúp gia đình. Nhà có mẹ bệnh nặng, em trai còn nhỏ. Nhưng chưa bao giờ tôi thấy nó than vãn,” bà nói. Ông Tâm gật gù, lòng dâng lên một ý nghĩ. Ông quyết định tìm hiểu thêm.
Hôm sau, ông Tâm quay lại quán, lần này không để ví thử lòng nữa. Ông quan sát Mai kỹ hơn. Cô vẫn nhanh nhẹn, luôn nở nụ cười với khách, dù đôi lúc ông thấy cô len lén thở dài khi nghĩ không ai để ý. Ông hỏi thăm hàng xóm quanh khu vực, biết được nhà Mai ở cuối hẻm, một căn phòng trọ chật chội. Mẹ cô bị suy thận, chi phí chạy thận mỗi tuần ngốn gần hết tiền lương của Mai. Ông Tâm, người từng nghĩ mình đã thấy hết mọi hoàn cảnh, chợt cảm thấy trái tim mình nặng trĩu.
Ông bắt đầu hành động. Đầu tiên, ông liên hệ một bệnh viện tư nhân, sắp xếp để mẹ Mai được điều trị miễn phí. Ông không lộ danh tính, chỉ nói là một nhà tài trợ giấu tên. Tiếp theo, ông âm thầm trả học phí cho em trai Mai, đảm bảo cậu bé được học hết đại học. Nhưng điều ông không ngờ tới là phản ứng của Mai khi biết những chuyện này.
Một buổi chiều, Mai đến quán với đôi mắt đỏ hoe. Cô tìm bà quản lý, hỏi về “người tốt” đã giúp gia đình mình. Bà quản lý, không biết gì ngoài việc ông Tâm hay ghé quán, chỉ cười: “Chắc là khách quen nào đó tốt bụng.” Mai không cam lòng. Cô đứng ở quầy, nhìn từng vị khách, như thể muốn tìm ra ân nhân. Khi ông Tâm bước vào, cô chạy đến, giọng nghẹn ngào:
Bác… có phải bác không? Cháu không biết ai khác hay đến đây cả. Nếu là bác, cháu muốn cảm ơn. Bác đã cứu mẹ cháu, cứu cả gia đình cháu…
Ông Tâm sững sờ. Ông không ngờ Mai lại nhạy bén đến vậy. Ông định chối, nhưng nhìn đôi mắt chân thành của cô, ông thở dài:
Là bác. Nhưng cháu không cần cảm ơn. Bác chỉ muốn giúp một người đáng được giúp.
Mai bật khóc. Cô kể rằng suốt bao năm, cô luôn sợ mẹ không qua khỏi, sợ em trai phải bỏ học. “Cháu không có gì để trả ơn bác, nhưng cháu hứa sẽ sống tốt, sẽ làm người tử tế,” cô nói. Ông Tâm mỉm cười, vỗ vai cô:
Cháu đã tử tế rồi. Chiếc ví hôm đó, cháu không chỉ trả lại, mà còn làm bác tin rằng thế giới này vẫn đẹp.
Từ hôm đó, ông Tâm thay đổi. Ông không còn để ví thử lòng người nữa. Thay vào đó, ông lập một quỹ từ thiện, lấy tên “Lòng Tốt” để giúp những người như Mai. Ông nhận ra rằng, thay vì thử lòng, ông nên lan tỏa lòng tốt, như cách Mai đã làm với sự trung thực và chu đáo của mình.
Mai, sau này, trở thành quản lý của quán cà phê. Cô vẫn giữ nụ cười má lúm, vẫn kể chuyện về “ông bác tốt bụng” với khách. Còn ông Tâm, mỗi lần ghé quán, không chỉ uống cà phê, mà còn uống cả niềm tin vào con người – thứ mà ông tưởng mình đã đánh mất từ lâu.